Ayurveda: wijsheid uit India voor een gezond en vitaal leven

Misschien heb je wel eens gehoord van ayurveda? Ayurveda is een 5000 jaar oude holistische benadering uit India voor een gezond en vitaal leven. De gezondheidsfilosofie gaat niet alleen over het behandelen van ziektes, maar biedt ook richtlijnen voor een levensstijl in lijn met je unieke samenstelling. Wanneer je de praktische tips van ayurveda toepast zul je gaan merken dat je meer energie, balans en rust in je leven ervaart. 

Ayurveda is erkend door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het woord komt uit het Sanskriet:  ‘veda’ betekent kennis en ‘ayur’ leven. Ayurveda staat dus voor kennis van het leven.

Ayurveda kijkt niet alleen naar je genetische samenstelling, maar ook naar persoonlijke kenmerken, gewoonten en levensstijl. Het biedt handvatten voor een bewustere manier van leven waarin  jouw relatie met de natuur, de seizoenen en je zintuigen een belangrijke rol speelt.

Ayurveda gelooft in het zelfherstellend vermogen van de mens door middel van voeding, beweging en leefritme. Je raakt uit balans als deze verstoord zijn. Als je bijvoorbeeld slecht slaapt kun je slaapmedicijnen nemen maar hiermee pak je niet de oorzaak van het probleem aan.

Je lichaam geeft aan dat er iets aan de hand is en het kan dan helpen om je gedrag te veranderen en andere eetgewoonten aan te nemen. Ayurveda leert ons hoe we dit kunnen doen. Je zult dan zien dat je beter gaat slapen. Het heeft ook een sterk preventief karakter: in het beste geval pas je het toe nog voordat je klachten ontwikkelt. 

De natuur

De natuur speelt een hele belangrijke rol in ayurveda. Een gezonde leefwijze is een leefwijze waarin je in verbinding met de natuur leeft. Dit kan door letterlijk de natuur in te gaan maar ook door te leven volgens het natuurlijke ritme. Bijvoorbeeld door op te staan met zonsopkomst en weer naar bed te gaan tijdens zonsondergang.

Drie types: Vata, Kappha en Pitta

De vijf elementen, ruimte, lucht, vuur, water en aarde, staan centraal. Deze elementen zijn overal in aanwezig: in de natuur, de aarde en ook in ons. De vijf elementen leiden tot drie dosha’s, ook wel constitutie-types. Dit zijn pitta, vata en kapha.

Elke dosha bestaat uit twee elementen:

• Vata bestaat uit ruimte en lucht.               
• Pitta uit vuur en water.
• Kapha uit water en aarde.

Het is goed om je te realiseren dat alle elementen in je aanwezig zijn. Hoewel het best kan zijn dat je een typische vata, kapha of pitta bent, komt het vaker voor dat je bestaat uit een combinatie van dosha’s: denk aan de vata-pitta, de kapha-pitta en ga zo door. Jouw samenstelling is ook geen vast gegeven, het kan wisselen gedurende de seizoenen. Zo is in de herfst ‘vata’ bij iedereen meer aanwezig.

Het idee is om dat waar je te veel aan hebt in balans te houden. Zo is het kenmerk van vata vaak ‘droog’, door het teveel aan lucht. Je brengt dit in balans door bijvoorbeeld in de natuur, fysiek en visueel, zo veel mogelijk contact te maken met water. Qua voeding kies je eerder voor vettig, verwarmend eten. Zo biedt de ayurveda hele praktische voorschriften om te zorgen voor meer evenwicht en stabiliteit. Zodra je jouw dosha weet kun je een levensstijl gaan creëren die jouw unieke samenstelling ondersteunt.

Meer weten over voeding en ayurveda? Lees dan hoe voeding volgens ayurveda je gezondheid verbetert.

Yoga en ayurveda

Misschien is het nog interessant om ayurveda te bekijken in haar context. Als je kijkt naar de geschiedenis van het hindoeïsme zie je dat deze uit verschillende periodes bestaat. De oudste periode is die van de veda’s. In deze periode is de basis voor ayurveda gelegd.

Van oorsprong zijn er zes orthodoxe stromingen binnen het hindoeïsme: de bekendste hiervan zijn yoga, samkhya en vedanta. Je moet deze niet zien als losse onderdelen, ze hebben overkoepelende principes en kernwaarden. Ayurveda heeft de samkhya-filosofie als inspiratiebron. Toch is ook yoga hierin sterk vertegenwoordigd. Zo schrijft ayurveda het doen van yoga-oefeningen voor om goed te aarden, contact te maken met je innerlijke bron en je lichaam gezond te houden.

Samenvattend:

• Ayurveda is niet alleen een een geneeswijze maar een wetenschap voor het leven.
• Het is een 6000 jaar oude holistische benadering uit India.
• Het biedt wijsheid om vitaal, in balans en vol energie te leven.
• De verbinding met de natuur, en het aanpassen van je leefritme aan de seizoenen, vormen belangrijke kernwaarden.
• Het houdt rekening met jouw unieke constitutie-type, ook wel dosha genoemd
• De drie dosha’s zijn vata, pitta en kapha.
• Het is een praktische benadering: de ayurvedische wijsheid is makkelijk toepasbaar in je leven. Zo zijn er voorschriften voor dieet, leefwijze en jouw bewegingspatroon.

Foto: Katherine Hanlon / Unsplash